Rhaid i Fil Amgylchedd newydd Cymru gyflawni dros fyd natur 

Mae Cymru’n wynebu argyfwng byd natur.   

Mae un o bob chwe rhywogaeth mewn perygl o ddiflannu o Gymru. Dim ond cyfran fach iawn o’n hardaloedd gwarchodedig sydd mewn cyflwr da, ac mae gan lai na hanner ein hafonydd statws ecolegol da.                                

Fe allai Bil yr Amgylchedd (Egwyddorion, Llywodraethiant a Thargedau Bioamrywiaeth) (Cymru), gafodd ei gyflwyno i Senedd Cymru ar 2 Mehefin, fod yn gyfle hanfodol i wrthdroi’r tueddiadau hyn. 

Fe allai’r Bil roi Cymru ar y trywydd iawn tuag at amgylchedd iachach drwy gyflwyno corff annibynnol i wneud yn siŵr bod deddfau amgylcheddol yn cael eu dilyn yn effeithiol, a drwy osod targedau uchelgeisiol ar gyfer adfer byd natur.  

I wireddu potensial y Bil, rydyn ni’n galw am wneud rhannau ohono’n gryfach ac yn gliriach. Mae hyn yn cynnwys: 

• Cryfhau’r gofyniad y dylai’r holl waith llunio polisïau beidio â niweidio’r amgylchedd, ac yn hytrach ei wella, gyda dyletswydd i ddilyn egwyddorion amgylcheddol craidd yn yr holl waith llunio polisïau yng Nghymru. 
• Sicrhau bod corff gwarchod amgylcheddol newydd Cymru yn gwbl annibynnol ar Lywodraeth Cymru, a bod hynny’n amlwg, a nodi’n glir sut mae modd i bobl herio methiannau cyrff cyhoeddus i gydymffurfio â deddfau amgylcheddol. 
• Gwneud yn siŵr bod targedau bioamrywiaeth yn cael eu cyflwyno’n gyflym er mwyn gallu gosod nodau hirdymor ac interim a fydd yn gorfodi Llywodraethau olynol Cymru i weithredu. Dylai’r Bil gynnwys gofyniad penodol am darged i wrthdroi’r dirywiad mewn helaethrwydd rhywogaethau dros y deg mlynedd nesaf i wneud hi’n glir bod angen gweithredu ar frys dros fyd natur.  

Mae dros dri chwarter y bobl yng Nghymru yn credu y dylai llywodraethau, nawr ac yn y dyfodol, gymryd rhagor o gamau i fynd i’r afael â cholli byd natur*. Os bydd digon ohonom ni’n siarad, gallwn ni roi gwybod i’r Senedd bod amser yn brin i fyd natur. Gweithredwch da chi. Defnyddiwch ein templed ebost rhwydd i roi gwybod i’ch Aelod o’r Senedd pa newidiadau hoffech chi eu gweld yn y Bil, a gofyn iddynt alw ar y Dirprwy Brif Weinidog/Gweinidog y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig i sicrhau bod yr elfennau pwysig hyn yn cael eu hystyried pan fydd Deddf yr Amgylchedd yn cael ei phasio i'r gyfraith.

*Cynhaliwyd yr arolwg 3 - 23 Mawrth 2025 gan Beaufort Research Limited. Cafodd cyfanswm o 1,000 o arolygon eu cynnal ar-lein ac mae’r canlyniadau’n cynrychioli’r boblogaeth oedolion (dros 16 oed) yng Nghymru.